Krótkowzroczność – rosnący problem naszych czasów. Jak jej zapobiegać i skutecznie leczyć?

Rozmowa z dr n. med. Piotrem A. Woźniakiem, specjalistą okulistyki

Dlaczego mówi się dziś o „epidemii krótkowzroczności”?

Rzeczywiście, krótkowzroczność stała się globalnym problemem. Jeszcze 50 lat temu była rzadkością, a dziś dotyczy nawet połowy populacji w Europie i USA. W Azji, w niektórych krajach, sięga aż 80–90% młodzieży. To ogromna zmiana, której przyczyną nie są już tylko geny, lecz przede wszystkim styl życia – mniej czasu na świeżym powietrzu, więcej godzin spędzanych przed ekranami, patrzenie z bliska niemal przez cały dzień. Oczy nie są do tego przystosowane, więc reagują pogłębianiem się wady wzroku.

 Jak rozpoznać krótkowzroczność?

Najczęściej pacjenci zauważają, że gorzej widzą z daleka – muszą mrużyć oczy, by przeczytać tablicę w szkole, zobaczyć znak drogowy czy napis w telewizji. U dzieci rodzice często zauważają, że pociecha siada coraz bliżej ekranu lub pochyla się nisko nad książką. To moment, w którym warto zgłosić się do okulisty – im szybciej, tym lepiej. Pamiętajmy, iż dzieci nie powiedzą nam, że źle widzą.

 Czy krótkowzroczność może się pogłębiać? Jak temu zapobiec?

Tak – szczególnie u dzieci i młodzieży, u których oko jeszcze rośnie, czyli do około 21 r.ż. Wzrost gałki ocznej o 1 mm powyżej normy powoduje wzrost wady o około 3 Dsph. Warto pamiętać o prostych zasadach profilaktyki:

Dodatkowo medycyna oferuje dziś specjalne okulary, soczewki lub krople atropiny w niskim stężeniu, które pomagają spowolnić rozwój wady.

 Jakie są współczesne możliwości leczenia krótkowzroczności?

Podstawą są oczywiście okulary lub soczewki kontaktowe. Ale dla dorosłych, u których wada jest stabilna, czyli gdy nie powiększa się więcej niż 0.5 Dsph w ciągu 2 lat, dostępne są także nowoczesne rozwiązania chirurgiczne.Najpopularniejsza to laserowa korekcja wzroku – bezbolesny zabieg trwający kilkanaście minut, który modeluje rogówkę oka, by poprawić jej ogniskowanie. Praca lasera to zaledwie kilkanaście sekund, a efekt jest trwały, większość pacjentów już następnego dnia widzi wyraźnie bez okularów. U osób z dużą wadą stosujemy także soczewki fakijne lub refrakcyjną wymianę soczewki, szczególnie po 50. roku życia.

Czy laserowa korekcja wzroku jest bezpieczna?

Tak – to jedna z najlepiej przebadanych procedur medycznych na świecie. Stosowana od ponad 30 lat, daje doskonałe i trwałe efekty. Ryzyko powikłań jest minimalne, a kluczowe znaczenie ma dokładna kwalifikacja pacjenta i doświadczenie zespołu medycznego. Właściwe przygotowanie to gwarancja bezpieczeństwa i satysfakcji po zabiegu. W Optegrze poświęcamy na ten etap bardzo dużo uwagi – wykonujemy szczegółowe badania i dopasowujemy metodę do indywidualnych potrzeb. Dzięki temu zabieg jest nie tylko skuteczny, ale przede wszystkim bezpieczny.

Czy każdy może poddać się takiemu zabiegowi?

Większość pacjentów – tak. Przeciwwskazań jest stosunkowo niewiele. Należą do nich m.in. ciąża i okres karmienia, niektóre choroby autoimmunologiczne czy poważne schorzenia oczu. Dlatego zawsze podkreślam: nie ma dwóch identycznych pacjentów. To indywidualne badanie kwalifikacyjne decyduje, czy zabieg jest możliwy i jaka metoda będzie najlepsza.

Jakie wady można skorygować laserowo?

Krótkowzroczność, nadwzroczność i astygmatyzm – czyli praktycznie wszystkie najczęstsze wady wzroku. W większości przypadków efekt jest spektakularny – pacjent po zabiegu może całkowicie pożegnać się z okularami i soczewkami. Jeśli wada jest bardzo duża lub rogówka zbyt cienka, mamy alternatywne rozwiązania – np. wszczepienie soczewek fakijnych lub refrakcyjną wymianę soczewki (RLE). Zawsze dobieramy metodę tak, by osiągnąć najlepszy efekt widzenia i pełen komfort życia.

A co z wiekiem? Wiele osób myśli: „poczekam, aż wzrok się ustabilizuje” – czy to słuszna strategia?

W pewnym sensie tak – zabieg wykonujemy, gdy wada jest stabilna przez co najmniej rok. Ale jeśli mówimy o wieku pacjenta – nie ma na co czekać. Dla każdej grupy wiekowej jesteśmy w stanie znaleźć optymalne rozwiązanie.  Najwięcej osób decyduje się na korekcję między 25. a 35. rokiem życia. To doskonały moment – wzrok jest już stabilny, a starczowzroczność pojawia się dopiero około 42. roku życia. Młodsze osoby mogą cieszyć się doskonałym widzeniem bez okularów przez kilkanaście lat, a jeśli po czterdziestce pojawi się problem czytania z bliska, możemy zastosować metody, które korygują jednocześnie widzenie do dali i bliży.

Jak zmienia się życie po korekcji?

Większość pacjentów mówi, że to jak „odzyskanie wolności”. Nie muszą już sięgać po okulary zaraz po przebudzeniu, mogą spontanicznie pójść pobiegać, zanurkować, wejść do morza bez obaw o soczewki. Dla wielu to ogromny komfort i poczucie niezależności – coś, co realnie poprawia jakość życia.

Dlaczego więc tak wiele osób wciąż się waha?

Najczęściej z powodu strachu – który zwykle wynika z niewiedzy. Wiele osób wyobraża sobie, że „laser w oku” to coś inwazyjnego, a tymczasem to procedura trwająca zaledwie kilka minut, całkowicie bezbolesna, wykonywana w znieczuleniu kroplowym. Pacjenci po zabiegu często mówią: „Żałuję, że nie zrobiłem tego wcześniej”. Widzieć wyraźnie bez ograniczeń – to zmienia naprawdę wiele.

 Jak na co dzień dbać o oczy?

Wzrok to zmysł, o który naprawdę warto dbać. Oto kilka prostych nawyków:

 Jak podsumowałby Pan swoje przesłanie dla pacjentów?

Troska o wzrok to inwestycja w codzienny komfort i jakość życia. Czas spędzony na świeżym powietrzu, regularne przerwy od ekranów i profilaktyczne wizyty u okulisty mogą uchronić nas przed wieloma problemami i chorobami wzroku. Współczesna okulistyka daje ogromne możliwości – od leczenia krótkowzroczności po poprawę jakości widzenia w każdym wieku. Wystarczy zrobić pierwszy krok i pozwolić sobie… widzieć świat wyraźnie.

dr n. med. Piotr A. Woźniak Specjalista okulistyki, ekspert w dziedzinie chirurgii refrakcyjnej i laserowej korekcji wzroku