celebdu

Odsetek ludzi starszych w wielu społecznościach stopniowo wzrasta, więc coraz więcej rządów, obarczonych koniecznością zapewnienia im godnego życia, wprowadza przepisy prawa, nakazujące dorosłym dzieciom opiekę nad rodzicami. Pojawia się jednak pytanie o to, ile troski i oddania powinniśmy okazywać swoim opiekunom? Okazuje się, że niektóre dzieci skłonne są do poświęcenia dużych nakładów czasu i jeszcze większych sum pieniędzy, aby zapewnić rodzicom opiekę i komfort. Inne pokazują się w domu rodzinnym tylko wtedy, gdy są do tego zmuszone okolicznościami. Czy rząd powinien narzucać nam formę i zakres opieki świadczonej na rzecz starszych osób?

REKLAMA
Niedbałe dzieci ścigane przez sąd
W lipcu bieżącego roku, w Chinach wprowadzono prawo nakazujące dorosłym dzieciom dbałość o zaspokojenie potrzeb emocjonalnych i fizycznych starzejących się rodziców. Są one zobowiązane m.in. do regularnego odwiedzania ojca i matki pod groźbą grzywny lub więzienia. Stwierdzono już jeden przypadek pogwałcenia przepisów określających prawa i interesy osób starszych przez kobietę, która zaniedbała nakaz składania wizyt rodzicom. Sąd narzucił jej konieczność odwiedzania matki nie rzadziej niż raz na dwa miesiące oraz w co najmniej dwa święta narodowe każdego roku.
Egzekwowanie takiego prawa z pewnością będzie nie lada wyzwaniem, a krytycy podkreślają, że rząd pragnący pozbyć się chociaż części odpowiedzialności za blisko 200 mln obywateli w wieku ponad 60 lat, za sprawą swojego pomysłu spowodować może wiele sporów rodzinnych i wzbudzić wśród społeczeństwa niechęć wobec osób starszych. Jako że nie można nakazać człowiekowi lojalności wobec rodziców, coraz więcej ustawodawców decyduje o nałożeniu na obywateli obowiązków prawnych – zwłaszcza w zakresie finansowym.
Katherine Pearson, profesor prawa z Uniwersytetu w Pensylwanii podkreśla, że w krajach byłego bloku sowieckiego, a więc i w Polsce, dzieci zobowiązane są do okazywania rodzicom troski i niesienia pomocy. W praktyce oznacza to, że starzejąca się osoba może domagać się sądownie pomocy finansowej od własnego potomka. Co więcej, siostra może pozwać brata za nieopłacenie przyznanej mu części kosztów utrzymania rodzica. Prawniczka dodaje, że od 1994 roku w Pensylwanii i Dakocie rodzice oraz szpitale wnoszą coraz więcej spraw sądowych w przedmiocie uregulowania przez dzieci opłat związanych z opieką medyczną. Podobnie postępują domy starców.
Na jakie wsparcie liczyć może osoba starsza?
Jeżeli chodzi o opiekę nad starszymi ludźmi, najbogatsze kraje europejskie polegają głównie na pomocy rządowej. Dla przykładu, Norwegia oferuje uniwersalną i długoterminową opiekę wszystkim swoim obywatelom. We Francji osoby w podeszłym wieku uzyskują zasiłek, którego wielkość zależna jest od dochodu i potrzeb zdrowotnych człowieka. Niemieccy obywatele objęci są ubezpieczeniem społecznym, dzięki któremu mogą oni zapłacić za długotrwałą opiekę. Wynagrodzenie z tytułu sprawowania pieczy nad osobą starszą w Niemczech może pobierać także dorosły członek rodziny.
Jednak takie programy ubezpieczeniowe dostarczają jedynie wsparcia finansowego. Dlatego też chińscy prawodawcy postanowili wymóc na synach i córkach zajmowanie się potrzebami „duchowymi” rodziców, a odwiedzanie domu rodzinnego nazwali ich obowiązkiem. Co jednak, gdy obowiązek ten stanie się uciążliwy lub niemożliwy do spełnienia? Przecież większość z nas musi dzielić swój czas między rodzinę i karierę, a odległość geograficzna nie pozwala nam spędzać każdego weekendu „u dziadków”.
Jak podkreśla socjolog z Meredith College w Północnej Karolinie, prawo może nakazać opiekę nad osobami starszymi, co nie zmieni faktu, że wciąż będą się oni czuli odosobnieni i opuszczeni. Tymczasem najbardziej samotni ludzie w największym stopniu narażeni są na depresję, niski standard życia i wczesną śmierć.
Jak poradzić sobie z problemem samotności osób starszych? Okazuje się, że istnieją specjalne programy społeczne, w ramach których ludzie tacy odwiedzani są przez wolontariuszy. Dzieci coraz częściej opłacają profesjonalnych opiekunów, którzy nie tylko pomagają ich rodzicom w codziennych czynnościach, ale także dostarczają im towarzystwa. Możliwe jest również zapisanie ojca lub matki do ośrodka, umożliwiającego im interakcję z innymi osobami oraz angażowanie się w czynności stymulujące zdolności społeczne i kognitywne. Niezależnie od tego, czy prawo wprowadzone w Chinach pojawi się także w innych krajach, musimy pamiętać, że pewnego dnia i my będziemy potrzebowali wsparcia społecznego i opieki.