Zdrowi Wiekowi. Hemoroidy, nietrzymanie moczu, rany - wstydliwe choroby starszych. Czy można im jakoś zapobiec?

Mimo powszechnego występowania tej bolesnej i przykrej choroby pacjenci wstydzą się o nie mówić. – To chyba największa bolączka dotycząca leczenia tej choroby. Pacjenci bardzo długo decydują się na samodzielne leczenie (krwawię = mam hemoroidy). Takie leczenie jest często nieskuteczne (leczenie zachowawcze działa w początkowych stadiach choroby hemoroidalnej) – przyznaje dr med. Adam Skowroński. Lekarz podkreśla, że nieskuteczne leczenie nie jest wcale największym zagrożeniem. Lecząc się na własną rękę, pacjenci mogą zignorować objawy dotyczące groźnych chorób, przede wszystkim raka odbytu. Opóźniona diagnostyka może nawet całkowicie uniemożliwić leczenie właściwej choroby.

W medycynie rozróżnia się trzy postacie nietrzymania moczu: wysiłkowe nietrzymanie moczu, nietrzymanie moczu z parcia i postać mieszaną, czyli połączenie dwóch poprzednich. – W postaci wysiłkowej nietrzymania moczu rozróżnia się trzy stopnie nasilenia schorzenia. Pierwszy, kiedy do niekontrolowanego wypływu moczu dochodzi podczas napięcia powłok brzusznych: kichania, kaszlu, podniesienia ciężaru. O drugim stopniu mówimy, kiedy do zjawiska tego dochodzi podczas normalnego wysiłku: bieganie, prace fizyczne, wchodzenie po schodach. Trzeci stopień utrudnia już normalne funkcjonowanie: mocz może wypływać samoistnie nawet podczas stania – wyjaśnia prof. Marek Sosnowski, kierownik I Kliniki Urologii Uniwersytetu Szpitala Klinicznego im. Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi.

Nietrzymanie moczu bardzo często prowadzi do wykluczenia społecznego. Osoby zmagające się z tą dolegliwością odsuwają się od normalnego życia, popadają w depresję. – Bezradność, poczucie nieprzydatności, odtrącenie, to uczucia najczęściej towarzyszące osobom chorym – mówi prof. Marek Sosnowski. Podkreśla, że nietrzymanie moczu to nie tylko problem psychiczny: kontakt skóry z mokrą odzieżą może prowadzić do rozwoju infekcji skórnych, a w konsekwencji również do zmian zapalnych w drogach moczowych.

Rany przewlekłe nie goją się w sposób normalny, bo pojawiają się zaburzenia wynikające z niedokrwienia i niedotlenienia tkanek, dodatkowo występują choroby układowe. Niegojące się rany tworzą owrzodzenia przewlekłe. – Najczęściej występują owrzodzenia żylne goleni, które stanowią powikłanie przewlekłej niewydolności żylnej, nieleczonych żylaków oraz zakrzepicy żył głębokich. Drugie to owrzodzenia w zespole stopy cukrzycowej (jedno z powikłań cukrzycy), które są wynikiem m.in. neuropatii i choroby naczyń obwodowych, i niosą za sobą duże ryzyko infekcji, a nawet amputacji – wymienia prof. Maria T. Szewczyk. Trzecie to owrzodzenia niedokrwienne oraz klasyczne odleżyny, czyli uszkodzenie skóry lub nawet położonych pod nią tkanek, spowodowane np. przez ucisk, tarcie i podrażnienie skóry. Powstają także w wyniku wielogodzinnych zabiegów operacyjnych i ciężkich stanów klinicznych.

W kwestii leczenia ran przewlekłych medycyna zrobiła wielki postęp. Mamy coraz lepszą diagnostykę pielęgniarską polegającą na ocenie rany, chociaż nadal nie wszystkie pielęgniarki mają wiedzę na temat ran przewlekłych i bardzo często błędnie kwalifikują ranę jako zwykłą i pielęgnują ją w niewłaściwy sposób. – Dla doświadczonej pielęgniarki specjalistki w leczeniu ran na przykład cechy charakteryzujące owrzodzenie są istotnym wskaźnikiem procesów zachodzących w ranie. Na podstawie miejscowych cech rany pielęgniarka może m.in. oszacować prawdopodobną historię i etiologię zaburzeń, ocenić aktualny stan owrzodzenia – podkreśla prof. Szewczyk.

Niestety niewielu pacjentów, ale i pracowników służby zdrowia ma świadomość dostępności tych środków. Jest to tym ważniejsze, że ta choroba jest powodem społecznego wstydu. – Pacjenci z ranami przewlekłymi doznają wielu upokorzeń ze strony środowiska. Rany przewlekłe i brzydko wyglądają, i dodatkowo bardzo brzydko pachną. Pierwsze objawy są bagatelizowane, chorzy zgłaszają się do specjalisty kiedy ból staje się nie do wytrzymania – zwraca uwagę prof. Szewczyk.