Masz ataki paniki, fobie lub PTSD? Zaburzenia lękowe możesz skutecznie leczyć u lekarza POZ

Lęk jest naturalną emocją, która towarzyszy nam w obliczu zagrożenia. Mobilizuje organizm do działania, pozwala unikać niebezpieczeństw. Jednak gdy staje się chroniczny, nadmierny i nieproporcjonalny do realnego zagrożenia, mówimy o zaburzeniach lękowych.

Te stany, choć powszechne, mogą znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie, wpływając na jakość życia, relacje i wydajność w pracy.

Zaburzenia lękowe to schorzenia, które są częstsze od depresji i mogą być dobrze i skutecznie leczone. Warunkiem jest odpowiednio wczesna diagnostyka i dopasowana do pacjenta terapia. Nieleczone mogą doprowadzić do depresji, której terapia przebiega trudniej i dłużej. W tym procesie naszym wsparciem jest lekarz POZ.

Czynniki wyzwalające powstawanie zaburzeń lękowych

Współczesny świat nie sprzyja naszemu zdrowiu psychicznemu. Maksymalne tempo życia, ciągła presja ze wszystkich stron, stres o pracę, finanse czy relacje nas wykańcza.

Nie pomaga również poczucie klęski, że nie sprostaliśmy wszystkim życiowym rolom, w których mieliśmy być perfekcyjni. Do tego dochodzi porównywanie się z innymi osobami, często influencerami, których świat jest tak prosty i kolorowy i którzy sobie z życiem wspaniale radzą. Także poczucie osamotnienia, braku wsparcia nawet ze strony najbliższych.

To wszystko powoduje, że rośnie liczba osób, szczególnie młodych, z zaburzeniami lękowymi.

– Na dolegliwości te może cierpieć nawet do 4 proc. populacji. 1,2 – 1,5 mln osób w Polsce ma napady lęku. To bardzo dużo. Do tego dodajmy agorafobię czy zespół lęku społecznego i ten konglomerat zaburzeń lękowych robi się bardzo duży i bardzo szeroki. Obejmuje łącznie kilka milionów pacjentów – mówi w rozmowie z Marzeną Sygut-Mirek z portalu Termedia.pl psychiatra, dr Piotr Wierzbiński.

Zaburzenia lękowe to nie tylko ataki paniki

Zaburzenia lękowe to szeroka grupa schorzeń, z których każde ma swoje specyficzne objawy i charakterystykę. Do najczęstszych należą:

• Zaburzenie lękowe uogólnione (GAD): charakteryzuje się przewlekłym, nadmiernym martwieniem się o różne aspekty życia, nawet gdy nie ma ku temu realnych powodów.
• Zaburzenia lękowe z napadami lęku (lęk paniczny): objawiają się nagłymi, intensywnymi atakami paniki, którym towarzyszą objawy fizyczne, takie jak kołatanie serca, duszność, zawroty głowy.
• Fobie specyficzne: to irracjonalny, silny lęk przed konkretnym obiektem lub sytuacją, np. pająkami, wysokościami, lataniem samolotem.
• Fobia społeczna (zespół lęku społecznego): charakteryzuje się lękiem przed sytuacjami społecznymi, w których osoba obawia się oceny, krytyki lub ośmieszenia.
• Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD): choć formalnie nie jest już klasyfikowane jako zaburzenie lękowe, często wiąże się z lękiem. Charakteryzuje się natrętnymi myślami (obsesjami) i kompulsywnymi czynnościami, które mają na celu zredukowanie lęku.
• Zaburzenie stresowe pourazowe (PTSD): rozwija się po traumatycznym wydarzeniu i objawia się m.in. nawracającymi wspomnieniami, koszmarami, unikaniem bodźców związanych z traumą.

Kompleksowe leczenie zaburzeń lękowych

Skuteczne leczenie zaburzeń lękowych wymaga podejścia kompleksowego, które uwzględnia różne aspekty problemu, ale przede wszystkim dogłębne poznanie pacjenta.

Kompleksowa terapia powinna więc polegać połączeniu psychoterapii, farmakoterapii i edukacji pacjenta.

Jeśli chodzi o psychoterapię, warto skorzystać z terapii poznawczo-behawioralnej, ponieważ pomaga identyfikować i modyfikować negatywne myśli i zachowania, które podtrzymują lęk. Inne to terapia psychodynamiczna czy interpersonalna.

W leczeniu zaburzeń lękowych bardzo dobrze sprawdzają się leki stosowane w terapii depresji, czyli te z grupy SSRI i SNRI, które pomagają regulować poziom neuroprzekaźników w mózgu.

Czasem na początku terapii, na krótki czas, lekarz może uzupełnić ją o leki przeciwlękowe (np. benzodiazepiny). Ze względu na ryzyko uzależnienia, stosowane powinny być wyłącznie doraźnie, w sytuacjach nasilonego lęku.

Dlaczego leczenie lęków u lekarza POZ może być dobrym rozwiązaniem?

W procesie leczenia zaburzeń lękowych kluczowa jest współpraca różnych specjalistów: lekarza POZ, psychologa / psychoterapeuty i psychiatry. Natomiast tym pierwszym kontaktem dla pacjenta z zaburzeniami lękowymi jest lekarz POZ.

W wielu przypadkach, zwłaszcza przy łagodnych i umiarkowanych objawach, lekarz POZ jest w stanie postawić diagnozę i wdrożyć podstawowe leczenie, które może obejmować psychoterapię i jeśli to konieczne, farmakoterapię. Może również skierować pacjenta do psychiatry, jeśli objawy są nasilone, skomplikowane lub oporne na leczenie podstawowe.

Jakie są jeszcze korzyści z leczenia tych schorzeń u lekarza POZ:

Potwierdza to dr Wierzbiński, który podkreślił, że większość inicjacji terapii zaburzeń lękowych ma miejsce w gabinecie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.

– Trzy czwarte pacjentów będzie miało zainicjowaną terapię w POZ. Wiem to, ponieważ lekarze podstawowej opieki zdrowotnej są de facto coraz lepszymi psychiatrami – powiedział Termedia.pl ekspert.