Źle leczone obrzęki stawów, niewiedza lekarzy pierwszego kontaktu, nieprawidłowe diagnozowanie i często niepotrzebna rehabilitacja, a także brak wiedzy, że reumatyzm może powszechnie występować także i u młodych osób (czasami nawet dzieci) wpływają na odwlekanie kluczowego momentu rozpoczęcia leczenia pod okiem wyspecjalizowanych lekarzy reumatologów.
REKLAMA
Jako osoba, która czynnie uprawia sport - codziennie przemieszcza się na rowerze, biega w weekendy, pływa, a także chodzi na zajęcia jogi, przez dwa lata byłam leczona i odsyłana od specjalisty do specjalisty z obrzękiem stawu skokowego. Dopiero ,,przypadkowa’’ wizyta u reumatologa pozwoliła mi na prawidłowe postawienie diagnozy i leczenie, które także i w moim przypadku było znacznie opóźnione niż pragnęłaby tego profesor Brygida Kwiatkowska, kierująca Kliniką Wczesnego Zapalenia Stawów w Instytucie Reumatologii w Warszawie, z którą rozmawiam na temat reumatyzmu.
Katarzyna Cyran: Skąd się bierze choroba reumatyczna? Czy i w tym przypadku mamy do czynienia z kolejną chorobą cywilizacyjną?
profesor Brygida Kwiatkowska: Choroby nie powoduje nasz miejski tryb życia. Mieliśmy z nią do czynienia od zawsze, ale do tej pory nikt jednak nie przykładał tak dużej wagi na jej wczesną diagnostykę. W skrajnych przypadkach pacjenci trafiający do kliniki są w tak zaawansowanym stadium choroby, że mimo intensywnego, natychmiast włączonego leczenia choroba kończy się kalectwem.
Do reumatoidalnego zapalenia stawów może się przyczynić palenie papierosów lub zakażenie bakterią, która powoduje paradontozę. To są te czynniki zewnętrze, o których wiemy, że mogą się przyczyniać do rozwoju choroby.
Wiedza na ten temat w Polsce jest znikoma. Mało kto kojarzy reumatyzm z chorobą dotyczącą młodych, sprawnych ludzi. W obecnej chwili największą grupę osób chorujących na choroby reumatyczne są ludzie w wieku produkcyjnym. W tej chwili lekarze u coraz większej ilości pacjentów rozpoznają te schorzenia. Dzięki postępowi medycyny, coraz więcej osób dowiaduje się, że faktycznie choruje na choroby reumatyczne, a nie na chorobę wynikająca np. z małego urazu czy dyskopatii. Wcześniej bardzo wiele osób nie miało o tym pojęcia i nie było w ogóle leczonych. Warto dodać, że reumatyzm jest także śmiertelną chorobą. Zazwyczaj jest kojarzony z chorobą zwyrodnieniową, która faktycznie dotyczy starszych osób niż tych z chorobami zapalnymi. Dobrze zdiagnozowane schorzenie pozwala pacjentowi na całkowity powrót do zdrowia.
Co jest najważniejsze w leczeniu reumatyzmu?
Przede wszystkim liczy się czas, w przeciągu którego pacjent trafia do odpowiedniego specjalisty. Dzięki przyznawanym Polsce grantom bierzemy udział w badaniach klinicznych, co umożliwia nam na coraz skuteczniejsze i szybsze pomaganie naszym pacjentom.
Dlaczego jest tak ważne szybkie i prawidłowe postawienie diagnozy dla pacjenta?
W tej chwili mamy do czynienia z bardzo dużym, złożonym problemem. Pierwszy poziom to świadomość młodego człowieka, który ma do czynienia z obrzękiem jednej kończyny, co sam z miejsca kojarzy z urazem. Często doszukuje się skąd wziął się problem - np. że źle stanął czy obrzęk wywołało uderzenie. Naprawdę nikt nie bierze pod uwagę faktu, że ma się do czynienia z początkiem choroby reumatycznej. Nie należy także łudzić się tym, że obrzęk sam jakoś przejdzie. Niestety nie tędy droga. Średnio mijają aż cztery tygodnie zanim młoda osoba uda się z problemem do jakiegokolwiek lekarza. Dlatego tak ważne jest nagłośnienie tego problemu wśród młodych.
Drugim poziomem jest świadomość wiedzy lekarzy rodzinnych, do których trafia pacjent na początku swojej drogi. W tej chwili opracowujemy cykl warsztatów dla tych lekarzy, aby zrozumieli powagę sprawy i niezwłocznie kierowali swoich pacjentów do reumatologa, a nie np. do ortopedy lub neurologa.
Sami lekarze, tak jak i pacjenci bardzo często nie wiedzą, że młoda osoba może mieć problemy reumatologiczne. Zdarza się, że na wiele tygodni, a nawet lat pacjent ,,traci czas’’ pomiędzy kolejnymi specjalistami, którzy nie mogą przyjść mu z pomocą.
Dlatego też mówimy tutaj o tzw. oknie terapeutycznym, które ma służyć do tego, aby moment zaobserwowania przez pacjenta pierwszych objawów chorobowych do momentu dotarcia do reumatologa w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów nie był dłuższy niż 12 tygodni, co jest kluczowe w leczeniu choroby. Prawidłowe, wczesne rozpoznanie choroby może się przyczynić do całkowitej jej remisji.
W tej chwili także pracujemy nad zestawem pytań i zestawów testów skierowanych dla lekarzy pierwszego kontaktu. Będą one polegać np. na badaniu układu ruchu i wykonywaniu testu ściskania, który jest niezwykle prosty do wykonania. Dzięki temu lekarz będzie mógł podejrzewając reumatoidalne zapalenie stawów zdecydować czy pacjent musi być szybko, tj. w przeciągu 7 dni, zostać skierowany do reumatologa. Taką praktykę już w ubiegłym roku w kwietniu wprowadzono z dużym sukcesem w Wielkiej Brytanii.
Jakie wyróżnia się rodzaje chorób reumatycznych?
Chorób jest bardzo dużo, bo wyodrębnia się ich ok. 340. Możemy je podzielić na zapalne (doprowadzające do kalectwa i śmierci) i na niezapalne, których przebieg nie jest tak szybko postępujący.
Do najczęściej występujących zapalnych chorób reumatycznych należy reumatoidalne zapalenie stawów i szczególnie do tych pacjentów kierujemy program okna terapeutycznego. W populacji europejskiej mówimy tutaj o schorzeniu dotykającym około 0,8 do 1% wszystkich osób. Zatem nie mamy do czynienia z nierzadkim schorzeniem. Najczęściej chorują na to kobiety pomiędzy 30. a 40. rokiem życia.
Drugą grupę, jeśli chodzi o choroby zapalne, stanowią spondyloartropatie, które są grupą schorzeń o podobnym przebiegu klinicznym. Do nich należy m. in. łuszczycowe zapalenie stawów.
Jak samodzielnie zdiagnozować, że boryka się z reumatyzmem?
Jeśli pojedynczy staw jest obrzęknięty i jeśli te dolegliwości nie są związane z urazem, zawsze trzeba brać pod uwagę chorobę reumatyczną i konieczność wizyty u reumatologa. Jeśli te dolegliwości są dodatkowo nasilone (jak np. często występująca poranna sztywność kończyn) w godzinach porannych to z całą pewnością mamy problem ze schorzeniem reumatologicznym.
Trafiający do mnie pacjenci są zagubieni. Nie ma odpowiednich procedur i wytycznych, jaką drogę powinien przejść, aby czym prędzej dotrzeć do odpowiedniego specjalisty. Takie ,,skróty’’ już funkcjonują dla osób chorych na cukrzycę czy tych z chorobami onkologicznymi. Dzięki temu pacjent będzie szybciej mógł wrócić do pracy, do normalnego funkcjonowania i będzie całkowicie sprawny. Właśnie dopracowujemy taki system wczesnego wykrywania, aby pomóc samym pacjentom, a także lekarzom pierwszego kontaktu.
Nie przegap żadnej ważnej wiadomości i obserwuj nas w Google News!