Choć potocznie nazywamy ją "jelitówką" lub grypą jelitową, to w terminologii medycznej oznacza nieżyt żołądkowo-jelitowy. Ta choroba zakaźna powodująca uporczywe, ostre biegunki, którym często towarzyszą wymioty, ma podłoże wirusowe. Wywoływana jest przez rotawirusy (głównie u niemowląt i dzieci), adenowirusy jelitowe oraz sapowirusy i norowirusy. Mimo że może być bardzo uporczywa, to zwykle przechodzi równie szybko, jak się pojawia. Jak sobie z nią radzić?
REKLAMA
Szczyt zachorowań na grypę żołądkową, czyli popularną jelitówkę, w Polsce przypada od lutego do kwietnia, więc właśnie trwa sezon na tę chorobę. Niestety bardzo łatwo się nią zarazić.
Wirusy odpowiedzialne za wywoływanie podstawowych objawów tej przypadłości przenoszą się drogą oralno-fekalną, na dodatek są długowieczne i są w stanie przetrwać około 4 godzin na ludzkiej skórze. Z kolei na przedmiotach potrafią utrzymać się nawet przez wiele dni. Giną dopiero w wysokich temperaturach (powyżej 60 stopni po upływie około pół godziny).
Jeśli spożyjemy zakażony płyn lub pokarm, wirusy szybko przedostaną się do naszego układu pokarmowego. Równie łatwo możemy zostać zakażeni dotykając zainfekowaną klamkę np. w publicznej toalecie, w środkach transportu publicznego czy na stołówce.
Do wywołania pierwszych objawów infekcji wystarczy zaledwie około 10-100 wirusów. Podstawowe symptomy tej choroby często przypominają zatrucie pokarmowe, dlatego wiele osób je myli.
Objawy grypy żołądkowej (jelitówki):
⦁ biegunka – jedna z najczęstszych dolegliwości towarzyszących jelitówce, zwykle jest dosyć intensywna, wodnista i obfita. Trwa około 2-3 dni;
⦁ wymioty – znacznie częściej występują u dzieci niż u osób dorosłych;
⦁ gorączka – może być wysoka (nawet do 40 stopni), często towarzyszą jej dreszcze, do których dochodzi bardzo szybko i mogą występować razem z innymi objawami;
⦁ kurczowe bóle brzucha lub ból żołądka;
⦁ ból głowy;
⦁ odwodnienie wywołane częstymi wymiotami;
⦁ apatia, osłabienie;
⦁ oddawanie ciemnego, gęstego moczu (rzadziej niż zazwyczaj);
⦁ ból mięśni;
⦁ osłabienie/złe samopoczucie;
⦁ suchość w jamie ustnej;
⦁ "zapadnięte" oczy;
⦁ brak apetytu.
Bez względu na to, z jakim rodzajem wirusa powodującym grypę żołądkową mamy do czynienia, jelitówka ma najczęściej bardzo podobny przebieg.
Zaczyna się nagle od ostrej biegunki lub wymiotów (bądź obu objawów jednocześnie). Mogą towarzyszyć im nudności, silne bóle brzucha i wyraźne pogorszenie samopoczucia. Biegunka jest zwykle wodnista (najczęściej bez krwi lub dodatkowego śluzu, a także zazwyczaj bez przykrego zapachu). Do wypróżnienia może dochodzić nawet do 20 razy na dobę, dlatego wiele osób czuje się bardzo osłabionych. Chorzy nie mają apetytu i są apatyczni. Bardzo łatwo jest się im odwodnić.
Utrata elektrolitów stosunkowo szybko może doprowadzić do sytuacji, które mogą oznaczać poważne zagrożenie dla zdrowia (czasem nawet życia), dlatego zdarza się, że pacjenci mogą wymagać hospitalizacji.
Jelitówka u dzieci – co robić, by pomóc najmłodszym?
Jeśli wirusy odpowiedzialne za grypę żołądkową zaatakują dzieci, najczęściej w pierwszej kolejności pojawia się jadłowstręt oraz przybierający na sile ból brzucha. Dopiero potem dochodzi do nagłych wymiotów oraz wodnistych biegunek.
Jedną z wyraźnych oznak jelitówki u dzieci jest zmiana barwy moczu z jasnosłomkowej na ciemnożółtą. W razie wystąpienia wysokiej temperatury (powyżej 38,5 st.), należy zastosować środki, które działają przeciwgorączkowo. Istnieje bowiem ryzyko, że może dojść do utraty przytomności lub innych, poważnych komplikacji.
Rodzice powinni zdawać sobie sprawę z tego, że w przypadku maluchów grypa żołądkowa bardzo szybko może doprowadzić do odwodnienia organizmu, dlatego powinno się zwracać szczególną uwagę na to, by do tego nie dopuścić.
Zaleca się, by po każdym wypróżnieniu podawać dzieciom do wypicia 1 szklankę wody (najlepiej niegazowaną), lekkie herbatki (rumiankowe, nagietkowe lub z kopru), ewentualne dostępne w aptekach i przeznaczone dla tej grupy wiekowej preparaty z elektrolitami (o działaniu nawadniającym).
W przypadku niemowląt karmionych mlekiem matki podczas grypy żołądkowej należy przystawiać je częściej niż zwykle do piersi.
Zdrowe dzieci w odpowiednim okresie życia powinny przechodzić wszystkie zalecane szczepienia ochronne, które ograniczają możliwość zakażenia wirusami typowymi dla danej strefy klimatycznej.
Jak zabezpieczyć się przed grypą jelitową?
Ogromne znaczenie ma w tym przypadku dbałość o przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej, częste mycie rąk (zwłaszcza przed jedzeniem) i dbanie o to, by nasze posiłki były przygotowane w czystych miejscach. Ważne też, by nie pić wody z niewiadomego źródła (nawet jeśli była przegotowana).
Ile trwa jelitówka? Jak długo trzeba się zmagać z grypą jelitową?
Niestety odpowiedź na to popularne pytanie nie jest jednoznaczna. Zdarza się, że choroba przechodzi po upływie tygodnia lub maksymalnie 10 dni. W niektórych przypadkach może ustąpić szybciej i niemal samoistnie.
Wiele zależy od tego, w jakiej kondycji jest nasz organizm i jak skutecznie system immunologiczny odeprze atak wirusów wywołujących uporczywe biegunki. U dzieci jelitówka może mieć gwałtowniejszy przebieg niż u dorosłych. Szybciej też może doprowadzić do odwodnienia.
Grypa żołądkowa – leczenie
Mimo że dotąd nie powstał jeden skuteczny lek powstrzymujący wszystkie objawy grypy żołądkowej, symptomy choroby można łagodzić przy pomocy:
⦁ preparatów przeciwgorączkowych,
⦁ leków przeciwbólowych
⦁ lub środków o działaniu nawadniającym, które zawierają elektrolity.
⦁ leków przeciwbólowych
⦁ lub środków o działaniu nawadniającym, które zawierają elektrolity.
Polecane są także probiotyki (naturalne lub w postaci środków o działaniu probiotycznym), dzięki którym można wspomóc odbudowę mikroflory bakteryjnej jelit.
Dieta na złagodzenie objawów grypy żołądkowej
Do wody, którą powinniśmy spożywać regularnie podczas choroby, by zapobiec odwodnieniu, warto dodać sól. Dzięki temu płyny, które pijemy, będą lepiej przyswojone przez organizm i trudniej będzie nam doprowadzić do niedoboru elektrolitów. Woda nie powinna być zimna. Lepiej, by była w temperaturze pokojowej. Warto pić ją bardzo spokojnie, małymi łykami. Z herbat najlepiej wybierać lekkie napary z kopru, nagietka lub rumianku.
Jeśli chodzi o produkty spożywcze, to przy grypie żołądkowej najlepiej wybierać lekkostrawne pożywienie. Doskonale sprawdzą się potrawy w formie płynnej (np. kremy z gotowanych warzyw), ryżowe kleiki, kasze, lekkie produkty mączne (np. biszkopty bez cukru, sucharki) lub owoce, takie jak:
⦁ banany – bogate w potas, pożywne i niewymagające długiego przeżuwania;
⦁ jabłka – lekkostrawne, zawierające pektyny, doskonale sprawdzą się na surowo, w postaci surówki (starte na tarce) lub na ciepło, zapieczone w piekarniku;
⦁ jagody – pełne wartościowych flawonoidów i wspomagające organizm w walce z infekcją.
Uwaga!
Podczas jelitówki należy unikać mleka. Można natomiast stosować naturalne jogurty, które mają florę probiotyczną.
Popularnym mitem dotyczącym grypy żołądkowej jest to, że picie coca-coli może pomóc złagodzić objawy ostrej biegunki wirusowej, na którą najczęściej skarżą się chorzy.
Warto wyjaśnić, że ten słodki napój NIE jest zalecany podczas jelitówki. Co więcej, może dodatkowo podrażnić osłabione infekcją jelita.
Mimo że coca-cola rzeczywiście może pomóc przy niektórych zatruciach, kiedy organizm nie radzi sobie z trawieniem, to jednak w przypadku grypy jelitowej sięganie po ten rodzaj napojów nie jest najlepszym pomysłem i może spowodować, że objawy choroby będą przez nas odczuwane intensywniej.
Co jeszcze jeść podczas ostrej biegunki? Wyjaśnia Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
Dowiedz się więcej na ten temat:
źródło: Biegunka wirusowa, Medycyna Praktyczna (dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym WUM/mp.pl)
Nie przegap żadnej ważnej wiadomości i obserwuj nas w Google News!