Znaną od tysięcy lat kurkumę jako pierwsi do leczenia wykorzystali Chińczycy. Jej wyjątkowe właściwości doceniła także medycyna ajurwedyjska. Jogini robili z niej słynne "złote mleko", a mnisi używali jej do barwienia charakterystycznych szat. Na czym polega wyjątkowa moc przyprawy, która odstrasza drobnoustroje chorobotwórcze i pomaga pozbyć się z organizmu pasożytów? Dlaczego zawsze warto dodawać do niej odrobinę pieprzu? Wyjaśniamy wszystkie tajemnice dotyczące kurkumy.
REKLAMA
Kurkuma (nazywana też ostryżem długim, żółcieniem, szafranicą, szafranem indyjskim lub żółtym imbirem) jest byliną należącą do rodziny imbirowatych, która od tysięcy lat rośnie dziko m.in. w Indiach, Chinach, na Tajwanie, Sri Lance, w innych krajach Azji Południowej, a także m.in. w Peru oraz w Australii.
CIEKAWOSTKA
Nazwa kurkuma pochodzi od staroarabskiego słowa kurkum oznaczającego kłącze tej rośliny. Natomiast angielskie określenie turmeric używane do opisywania tej przyprawy nawiązuje do łacińskiego zwrotu terra merita, którym opisywano też... ochrę, czyli sproszkowany pigment (występujący w kolorze żółtym, czerwonym i brązowym) używany do barwienia naczyń, tkanin, skór i innych materiałów oraz do ozdabiania ciała lub jako dodatek do produktów kosmetycznych.
Prozdrowotne właściwości kurkumy
Kurkuma zawdzięcza niezwykle intensywny kolor kurkuminoidom, czyli grupie substancji biologicznie aktywnych, w których skład wchodzi m.in. kurkumina wykazująca silne właściwości:
⦁ przeciwzapalne
⦁ antynowotworowe (przyprawa ta ma m.in. zdolność prowadzenia do apaptozy, czyli programowanej śmierci komórek rakowych – wykazuje aktywność nawet w przypadku komorek glejaka, wspomaga działanie leków stosowanych w terapii nowotworów piersi),
⦁ przeciwutleniające (antyoksydacyjne), dzięki czemu sprawia, że organizm wolniej się starzeje,
⦁ a także zapobiega rozprzestrzenianiu się bakterii, grzybów, pasożytów oraz wielu różnych drobnoustrojów chorobotwórczych.
Kurkumina jest bardzo silnym utleniaczem, który może pozytywnie wpływać na poprawę apetytu, działa żółciopędnie i leczy różnego typu zaburzenia metaboliczne. Stosowana profilaktycznie może dawać pozytywne efekty we wspomaganiu leczenia m.in. choroby zapalnej jelit, zapalenia trzustki, niestrawności a także w ramach uzupełnienia terapii pacjentów cierpiących na nowotwory układu pokarmowego.
CIEKAWOSTKA
Dla Hindusów kurkuma jest świętą rośliną, którą wykorzystuje się m.in. podczas ceremonii zaślubin (naszyjnik z kawałków kurkumy pełni taką funkcję, jak obrączki). Proszek z kurkumy służy do barwienia szat mnichów, a kłącze oddawane jest w ofierze bogowi słońca (co znajduje symbolliczne odzwierciedlenie w splocie słonecznym, którego barwa wykazuje podobieństwo do kurkumy).
Choroby, którym może zapobiegać kurkuma
Problemy i dolegliwości o podłożu zapalnym:
⦁ alergie,
⦁ zapalenie stawów i mięśni (a także towarzyszące im silne bóle),
⦁ zakażeniach o podłożu zapalnym, wywoływanych m.in. bakteriami Helicobacter pyroli.
Kurkuma w leczeniu cukrzycy
Wyniki badań klinicznych potwierdzają, że długotrwałe przyjmowanie kurkumy (trwające minimum kilka tygodni) w odpowiednio dużych dawkach (do około 100 mg/kg) może obniżać poziom glukozy oraz hemoglobiny we krwi. Przeciwdziała również neuropatii cukrzycowej. Może także zapobiegać nadmiernemu przyrostowi tkanki tłuszczowej (reguluje funkcje adipocytów) oraz zaburzeniem nerek, które często spotyka się u diabetyków.
Mimo że kurkuma nie ma działania odchudzajacego, to jednak dzięki wyjątkowym własciwościom może sprawiać, że w naszym organizmie wolniej będzie się odkładać tkanka tłuszczowa.
Kurkuma – przeciwwskazania i skutki uboczne
Choć kurkumina pochodząca z kurkumy nie jest substancją toksyczną i jest dobrze tolerowana przez organizm, to głównym ograniczeniem w jej stosowaniu jest słaba biodostępność. Chodzi przede wszystkim o to, że ze względu na niską rozpuszczalność wodzie (oraz niską stabilność w roztworach) powoduje m.in. szybkie wydalenie z organizmu. istnieją jednak skuteczne sposoby na zwiększenie jej biodostępności, na przykład:
⦁ podgrzanie roztworu zawierającego kurkuminę (powoduje to 12-krotne zwiększenie jej biodostępności),
⦁ przyjmowanie kurkumy razem z tłuszczami (najlepiej tłuszczem kokosowym),
⦁ dodawanie do kurkumy pieprzu, co ułatwia jej przyswojenie przez organizm.
CIEKAWOSTKA
Kurkumę warto łączyć z pieprzem, ze względu na to, że zawiera on piperynę, która ułatwia wchłanianie się kurkumin.
Dawkowanie kurkumy
Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dopuszczalną dawką tej przyprawy są 3 mg na każdy kilogram masy ciała. Oznacza to, że dla człowieka ważącego przeciętnie 70-80 kg dzienna norma nie powinna przekraczać około 200-250 mg kurkumy.
Polskie Ministerstwo Zdrowia nie wyznacza jednak żadnych ograniczeń dotyczących stosowania też przyprawy w dodatkach do żywności. Warto jednak pamiętać o tym, żeby nie przesadzać. Kurkuma w nadmiernych ilościach może bowiem wchodzić w interakcję z lekami.
Po kurkumę nie powinny także sięgać w nadmiarze kobiety w zaawansowanej ciąży, by ograniczyć ryzyko spowodowania skurczów macicy (a nawet poronień).
Ołów w kurkumie z Bangladeszu [Wyniki badań]
Przed zakupem kurkumy warto dokładnie przeczytać wszystkie informacje, które są zamieszczone na etykiecie. Jeśli krajem pochodzenia wybranej przez nas przyprawy będzie Bangladesz, istnieje spora szansa na to, że może być zanieczyszczona... ołowiem!
Niestety potwierdzają to wyniki badań z Uniwersyetu Stanforda w Stanach Zjednoczonych. Na łamach Environmental Research" naukowcom udało się wykazać obecność ołowiu w kurkumie pochodzącej z Bangladeszu – jednego z głównych eksporterów tej przyprawy na świecie.
Wśród mieszkańców tamtych terenów, którzy regularnie doprawiają potrawy kurkumą, podwyższony poziom tego metalu w organizmie jest powszechny (problem dotyczy także aż 30 proc. ciężarnych z tego kraju).
Neurotoksyczny dodatek w postaci ołowiu w kurkumie jest niebezpieczny dla zdrowia w każdej ilości:
⦁ może wpływać na pracę mózgu (zwłaszcza u dzieci),
⦁ uszkadza pracę układu nerwowego,
⦁ a także ma niekorzystny wpływ na serce.
Skąd się wziął ołów w kurkumie z Bangladeszu?
Naukowcy podejrzewają, że przyczyną obecności tego metalu w popularnej przyprawie jest chromian ołowiu, używany jako barwnik nadający intensywny kolor kurkumie. Rolnicy zaczęli stosować go już od lat 80. XX wieku, kiedy z powodu licznych powodzi kłącza kurkumy zaczęły coraz bardziej blaknąć, przez co produkowany z niej proszek był mniej wyrazisty.
Wcześniejsze kontrole wykazujące przy pomocy promieni rentgenowskich obecność ołowiu w kurkumie wskazywały, że źródłem zwiększonej ilości tego metalu w przyprawie jest zanieczyszczona gleba. Amerykanie dowiedli jednak, że jest inaczej.
Do tej pory nie udało się zidentyfikować obecności ołowiu wśród przypraw pochodzących z innych krajów niż Bangladesz. Konsumentom zalecana jest ostrożność przy zakupie kurkumy.
Jak stosować kurkumę? Najlepsze sposoby na wykorzystanie tej przyprawy
⦁ jako dodatek do potraw, napojów, koktajli (zwłaszcza do przygotowywania "złotego mleka"),
⦁ bezpośrednio na skórę w formie maści lub pasty do smarowania: dziąseł (w stanach zapalnych), okładów na zaczerwienienia i oparzenia.
⦁ w celach kosmetycznych (do barwienia skóry na pomarańczowy kolor).
Przeczytaj o dodatkowych zastosowaniach kurkumy w kosmetyce:
Maseczka z kurkumy wygładzi buzię i rozświetli skórę. Jej wykonanie kosztuje kilka złotych [PRZEPIS]
Przepis na "złote mleko joginów", czyli jak zrobić latte z kurkumy?
Jedną ze specjalności medycyny ajurwedyjskiej jest słynne "złote mleko" z kurkumy – które wedle wielu ludowych przekazów ma być przysmakiem joginów. Na Zachodzie napój ten funkcjonuje też pod nazwą "latte z kurkumy" i polecane jest jako niezwykle skuteczne remedium na przeziębienia i stany zapalne, które potrafi niemal natychmiast wzmocnić organizm oraz uodpornić nas na ataki różnego rodzaju drobnoustrojów chorobotwórczych.
Jego przygotowanie wymaga użycia sporej ilości pasty z kurkumy lub zwykłej, sproszkowanej przyprawy, a także herbaty, imbiru (działającego odświeżająco), cynamonu kardamonu oraz dowolnego mleka roślinnego. Całość powstałej mieszanki (ze suchych składników) warto zmielić w moździerzu. Ewentualnie na koniec można dodać według uznania dowolny cukier do smaku, a także szczyptę pieprzu, by zwiększyć przeciwzapalne właściwości tego napoju.
Dowiedz się więcej:
źródło:
⦁ Sylwia Przybylska: "Kurkumina – prozdrowotny składnik kurkumy" (Curcumin – health-promoting pigment of turmeric); Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 414-420
⦁ Ewa Klimek: "Kurkuma – złoto Indii"
⦁ Joanna M. Wierońska: "Kurkuma – roślinne panaceum
⦁ Kamila Wolanin, Katarzyna Piwocka:"Kurkumina – od medycyny naturalnej do kliniki", Instytut Biologii Doświadczalnej PAN
⦁ Ewa Klimek: "Kurkuma – złoto Indii"
⦁ Joanna M. Wierońska: "Kurkuma – roślinne panaceum
⦁ Kamila Wolanin, Katarzyna Piwocka:"Kurkumina – od medycyny naturalnej do kliniki", Instytut Biologii Doświadczalnej PAN
Nie przegap żadnej ważnej wiadomości i obserwuj nas w Google News!