Kleszczowe zapalenie mózgu coraz częstsze w Polsce. Najwięcej chorych jest w tej grupie

Alicja Jabłońska-Krzywy
30 kwietnia 2025, 17:12 • 1 minuta czytania
Kleszcze w natarciu. Właściciele czworonogów muszą uważać. Fot. PIOTR KAMIONKA/REPORTER
Rośnie liczba chorych na kleszczowe zapalenie mózgu w Polsce. Jest ich więcej niż w innych krajach Europy. To głównie osoby, które mają psy i koty. Powikłaniami po chorobie są nie tylko niedowłady nóg i rąk, zaburzenia czucia, ale i problemy z pamięcią.

Wiele osób zapomina, że ze spaceru z kleszczem może wrócić nie tylko człowiek, ale i jego pies. A także kot, który chodzi samopas po ogrodzie. A jeśli "zgubią" go w domu, przeniesienie się kleszcza na człowieka jest już dziecinnie proste. A to ryzyko "złapania" nie tylko boreliozy, o której od lat słyszymy niemal do znudzenia.


Kleszcz nie ma żadnego naturalnego wroga

Aktualnie w Polsce, jak co roku wiosną, kleszczy jest mnóstwo. Zaczynają zresztą żerować już nawet zimą, bo temperatura 7 stopni Celsjusza skutecznie budzi je z letargu. A zimy mamy w naszej strefie klimatycznej coraz cieplejsze.

Najgroźniejszy dla człowieka gatunek – Ixodes ricinus, czyli kleszcz pospolity, jest bardzo aktywny i pozostaje taki przez całe lato, jesień, a czasem nawet zimę, jeśli nie ma mrozów.

Dodatkowo kleszcze to pajęczaki, które nie mają żadnego naturalnego wroga. W ślinie mają za to substancje, które znieczulają skórę ofiary, w którą się wpiją, dlatego zwierzęta, która na nią wybiorą, nieświadome niczego nie próbują zrzucać kleszczy z grzbietu i innych części ciała. Kleszcze odpadają, gdy same mają na to ochotę.

Szczepienie szansą na uniknięcie kleszczowego zapalenia mózgu

W Polsce jest dramatycznie niski poziom osób zaszczepionych przeciwko KZM, będących jednocześnie właścicielami zwierząt domowych – to jedynie 11,8 proc., a w całej populacji 1 proc., a np. w Austrii to aż 80 proc.

Dostępne w Polsce szczepionki obejmują trzy dawki podstawowe podane domięśniowo w schemacie: data szczepienia – 3 miesiące od daty szczepienia – ok. rok po drugiej dawce. Dawki przypominające zalecane są co 3-5 lat.

W przypadku szczepienia podstawowego warto pamiętać, że:

Kleszczowe Zapalenie Mózgu daje poważne powikłania

Kleszczowe Zapalenie Mózgu jest poważną chorobą wirusową ośrodkowego układu nerwowego. Przebieg choroby może być dwufazowy, choć u niektórych pacjentów druga faza może nie wystąpić.

KZM jest chorobą, która może prowadzić do poważnych i trwałych powikłań neurologicznych i psychiatrycznych u prawie połowy osób, które przeszły chorobę. Do najczęstszych powikłań należą m.in. zaburzenia pamięci, nastroju, czucia, równowagi czy snu, upośledzenie słuchu, niedowłady i porażenia kończyn oraz przewlekle bóle głowy.

W najcięższych przypadkach KZM może prowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu, a nawet śmierci (śmiertelność w Europie wynosi około 0,5-2 proc.).